ตะลิงปลิง สมุนไพรพื้นบ้านที่หายากขึ้นเรื่อยๆ
เชื่อว่าเด็กรุ่นใหม่หลายๆ คนคงจะไม่คุ้นชินกับผลไม้ชนิดนี้มากเท่าไร จริงๆตะลิงปลิงเกือบๆจะเป็นสมุนไพรไปแล้วด้วยซ้ำเนื่องจากสรรพคุณที่มีมาก และปัจจุบันก็นับว่าหาทานได้ยากพอสมควร “ตะลิงปลิง” ผลไม้รสเปรี้ยวจัด เนื้อฉ่ำน้ำ นิยมนำมาทานคู่กับน้ำปลาหวาน นอกจากมีวิตามินมาก ก็ยังช่วยระบายท้องได้ดีอีกด้วย ต้นตะลิงปลิงที่ปลูกได้ดีในบ้านเราก็มีอยู่หลายสายพันธุ์ แต่ลักษณะภายนอกไม่ค่อยแตกต่างกันมากนัก รูปร่างและขนาดของผลที่ได้ก็ไม่ต่างกันด้วย สมัยก่อนจะนิยมปลูกเอาไว้ในเขตบ้าน เพื่อใช้เป็นสมุนไพรและอาหารทานเล่น แถมยังได้ร่มเงาในช่วงกลางวัน ก็กลายเป็นมุมนั่งเล่นของคนในครอบครัวไปโดยปริยาย แต่เดี๋ยวนี้หาต้นตะลิงปลิงที่ขึ้นตามธรรมชาติได้ค่อนข้างยากแล้ว
ข้อมูลทั่วไป
ชื่อภาษาอังกฤษ : Bilimbi
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Averrhoa bilimbi L.
ตำแหน่งที่เหมาะสมแก่การปลูกภายในบริเวณบ้าน
ทั้งขนาดของลำต้นและพุ่มใบต้นตะลิงปลิง เราสามารถตัดแต่งให้มีขนาดตามความต้องการได้ ดังนั้นจึงสามารถปลูกได้ทุกพื้นที่ภายในเขตรั้วบ้าน สิ่งเดียวที่ต้องระวังคือ กิ่งของตะลิงปลิงมีความเปราะ แม้จะไม่โดนลมพายุก็สามารถหักลงมาเองได้ตามอายุ หากปลูกใกล้กับต้นไม้ชนิดอื่น หรือปลูกใกล้สิ่งปลูกสร้าง ต้องค่อยตัดแต่งกิ่งอย่างสม่ำเสมอ แต่อย่าให้มีสายไฟอยู่ในบริเวณที่ปลูกตะลิงปลิงเป็นอันขาด เพราะจะเสี่ยงอันตรายมากต่อคนในบ้าน และคนที่เดินผ่านไปมาในบริเวณนั้น เราไม่มีทางรู้ล่วงหน้าว่ากิ่งไหนจะหักลงมาเมื่อไร จะรู้ได้ก็ต่อเมื่อภัยมาถึงตัวแล้วเท่านั้นเอง จึงต้องระวังเรื่องสายไฟและของที่ดูสุ่มเสี่ยงอื่นๆ เอาไว้ให้มากเป็นพิเศษ
ส่วนประกอบของต้นตะลิงปลิง
ลักษณะของลำต้น
ความสูงมากสุดของต้นตะลิงปลิงอยู่ที่ประมาณ 15 เมตร จัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก รูปทรงของลำต้นค่อนข้างกลม แตกกิ่งก้านสาขาเยอะมาก เราจะเห็นการแตกกิ่งได้ตั้งแต่โคนต้นเลย เปลือกไม้มีโทนน้ำตาลอมชมพูและมีขนอ่อนนุ่มปกคลุมอยู่ แต่จะมีขนแค่กิ่งขนาดเล็กเท่านั้น
ใบ
ลักษณะใบคล้ายกับมะยม คือมีก้านหลักและเป็นใบประกอบเรียงแถว แต่ละใบมีรูปทรงเรียวยาว สีเขียวเข้ม ปลายใบแหลม ผิวหน้าของใบมีขนปกคลุมเช่นเดียวกับกิ่ง
ดอก
ดอกตะลิงปลิงมีขนาดเล็ก เป็นสีแดงสดมองเห็นได้ชัดเจน ตรงกลางเป็นเกสรสีขาวครีมยื่นยาวออกมา ไม่มีกลิ่นหอม มักจะออกดอกรวมกันเป็นช่อตามปลายกิ่งและลำต้น
ผล
ผลเป็นทรงวงรีสีเขียวเข้ม ผิวเรียบลื่น ลูกหนึ่งจะยาวประมาณ 5-7 เซนติเมตร เมื่อแก่จัดผิวนอกจะกลายเป็นสีเหลือง มักออกผลรวมกันเป็นกลุ่มตามกิ่งก้านขนาดใหญ่
ลักษณะเด่นของต้นตะลิงปลิง
ต้นตะลิงปลิงเป็นสายพันธุ์ที่เลี้ยงง่าย สภาพอากาศและความสมบูรณ์ของดินในบ้านเรา สามารถใช้เพาะปลูกต้นตะลิงปลิงได้สบาย แม้ว่าธรรมชาติของพันธุ์ไม้ชนิดนี้ จะมีลำต้นสูงและมีพุ่มใบกว้าง แต่ก็ปรับแต่งให้มีขนาดตามที่เราต้องการได้ อย่างเช่น นำลงปลูกในกระถาง การตัดแต่งกิ่งอย่างสม่ำเสมอ ก็จะช่วยจำกัดขนาดไม่ให้โตเกินพื้นที่ที่มีอยู่ได้ แต่ทั้งนี้ต้องอยู่บนเงื่อนไขที่ว่า พื้นที่นั้นไม่เล็กเกินไป จนทำให้ต้นตะลิงปลิงออกผลไม่ได้
วิธีการปลูกต้นตะลิงปลิงให้เจริญงอกงาม
แม้ว่าการเพาะต้นตะลิงปลิงจะทำได้หลายแบบ แต่การเพาะจากเมล็ดโดยตรงได้รับความนิยมมากที่สุด เพราะให้ต้นที่แข็งแรง เติบโตได้เร็ว แตกกิ่งก้านน้อย และต้นก็ไม่สูงใหญ่เกินไป วิธีการคือให้เตรียมเมล็ดที่สมบูรณ์ เช็กด้วยการแช่น้ำ หากเมล็ดไหนลอยน้ำก็ถือว่าใช้ไม่ได้ จากนั้นก็นำลงปลูกในถุงเพาะกล้า ยังไม่ต้องใส่ปุ๋ยอะไรเลย เพียงแค่รดน้ำและวางต้นกล้าในตำแหน่งที่ได้รับแดดช่วงเช้าก็พอ เมื่อต้นกล้าสูงสักประมาณ 16-20 นิ้ว ก็สามารถนำไปปลูกลงดินได้ โดยขุดหลุมให้กว้างและลึกพอสำหรับต้นกล้า รองก้นหลุมด้วยปุ๋ยคอกผสมดินร่วน แล้วนำต้นกล้าลงปลูก ที่เหลือแค่รดน้ำและใส่ปุ๋ยตามเหมาะสม
วิธีการดูแลรักษา
แสง
ต้นตะลิงปลิงต้องการแสงแดดจัด การปลูกในที่โล่งแจ้งจึงช่วยให้ต้นตะลิงปลิงเติบโตได้ดี
น้ำ
ปริมาณน้ำที่ต้องการค่อนข้างมาก แต่ไม่ชอบให้น้ำท่วมขัง สามารถรถน้ำทุกวันได้ พร้อมกับตรวจสอบรอบโคนต้นไม่ให้ชื้นแฉะเกินไป
ดิน
ดินร่วนซุยที่ระบายน้ำได้ดีเหมาะกับตะลิงปลิงมากที่สุด รองลงมาคือดินร่วนปนทราย
ปุ๋ย
ใส่ปุ๋ยคอกปีละ 2 ครั้ง และเพิ่มปุ๋ยชีวภาพเพื่อกันแมลงในช่วงออกผลประมาณเดือนละ 1-2 ครั้ง
คุณประโยชน์ที่ได้จากต้นตะลิงปลิง
ดอก
ใช้ดอกตากแห้งมาชงกับน้ำเป็นชาสำหรับดื่ม มีฤทธิ์เป็นยาสมุนไพรช่วยบรรเทาอาการไอเจ็บคอ
ผล
ผลของตะลิงปลิงจะมีรสเปรี้ยวจัด เมื่อทานเป็นผลสดจะช่วยเจริญอาหาร ปรับสมดุลของกระเพาะ และด้วยคุณสมบัติเฉพาะตัวที่มีวิตามินซีสูง จึงช่วยลดปัญหาเลือดออกตามไรฟันได้ดี เราสามารถนำผลมาต้มน้ำดื่มเพื่อดับกระหาย บรรเทาอาการไอ และขับเสมหะได้ด้วย อย่างไรก็ตามผลสดของตะลิงปลิงมีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อนๆ ควรทานแต่พอดี
ใบ
ใบสดใช้บดเพื่อพอกคางทูม และบรรเทาอาการอักเสบภายนอกได้
ราก
มีส่วนช่วยแก้พิษร้อนใน ลดอาการอักเสบ และช่วยบรรเทาอาการริดสีดวงทวารได้
ราคาต่อต้นโดยประมาณ
ราคาของต้นตะลิงปลิงจะขึ้นอยู่กับอายุต้นกล้าเป็นหลัก โดยมีราคาเริ่มต้นประมาณ 150 บาท
